रशिया आणि युक्रेनमधील युद्ध सुरू होऊन एक वर्षाहून अधिक काळ लोटला आहे. सध्या त्याचा अंत दिसत नाही. दरम्यान, रशियाचे राष्ट्राध्यक्ष व्लादिमीर पुतिन यांनी रशियाची अण्वस्त्रे युक्रेनला लागून असलेल्या बेलारूसमध्ये तैनात करण्यात येणार असल्याची घोषणा केली आहे. त्याचवेळी रशियाच्या या घोषणेनंतर युक्रेनने संयुक्त राष्ट्र सुरक्षा परिषदेकडे धाव घेतली आहे.
युक्रेनच्या सरकारने “क्रेमलिनच्या आण्विक ब्लॅकमेलिंगला विरोध करण्यासाठी” संयुक्त राष्ट्र सुरक्षा परिषदेला आपत्कालीन बैठक घेण्यास सांगितले आहे. त्याचवेळी रशियन अधिकाऱ्यांनी युक्रेनवर ड्रोनने हल्ला केल्याचा आरोप केला आहे. रशियन अधिकार्‍यांनी सांगितले की, दोन्ही देशांच्या सीमेपासून दूर असलेल्या रशियन हद्दीतील एका गावात युक्रेनियन ड्रोनच्या स्फोटात तीन लोक जखमी झाले आहेत. अधिकाऱ्यांनी या ड्रोनची ओळख युक्रेनियन Tu-141 अशी केली आहे.
युक्रेनने एक निवेदन जारी करून UNSC ची आपत्कालीन बैठक घेण्याची मागणी केली आहे.
रशियाचे अध्यक्ष पुतिन यांच्या घोषणेनंतर, युक्रेनच्या परराष्ट्र व्यवहार मंत्रालयाने रविवारी एक निवेदन जारी करून त्याचा निषेध केला. यासोबतच संयुक्त राष्ट्र सुरक्षा परिषदेची तातडीची बैठक बोलावण्याची मागणी करण्यात आली आहे. निवेदनात म्हटले आहे की, ‘युक्रेनला क्रेमलिनच्या आण्विक ब्लॅकमेलचा सामना करण्यासाठी ब्रिटन, चीन, अमेरिका आणि फ्रान्सकडून प्रभावी कारवाईची आशा आहे, ज्यात संयुक्त राष्ट्र सुरक्षा परिषदेच्या स्थायी सदस्यांसह अण्वस्त्रांचा प्रवेश आहे. प्रतिबंध करण्याची विशेष जबाबदारी आहे. द्वारे आक्रमकतेच्या धमक्या मानवी सभ्यतेच्या भवितव्याला धोका निर्माण करणाऱ्या व्यक्तीविरुद्ध जगाने एकजूट केली पाहिजे.
रशियन राष्ट्राध्यक्षांनी काय घोषणा केली?
युक्रेनने हे विधान जारी करण्याच्या एक दिवस आधी रशियाचे राष्ट्राध्यक्ष व्लादिमीर पुतिन यांनी मोठे पाऊल उचलले आणि आता रशियाची अण्वस्त्रे युक्रेनला लागून असलेल्या बेलारूसमध्ये तैनात करण्यात येणार असल्याची घोषणा केली. मॉस्कोने सांगितले की युक्रेनला पाश्चात्य सैन्य समर्थन वाढवण्याच्या प्रतिसादात हे पाऊल उचलले जात आहे. शनिवारी पुतिन यांनी रशियाच्या सरकारी दूरचित्रवाणीला सांगितले की बेलारूसचे अध्यक्ष अलेक्झांडर लुकाशेन्को बर्याच काळापासून म्हणत आहेत की रशियाने आपली अण्वस्त्रे बेलारूसमध्येही ठेवली पाहिजेत.
युरोपचा संदर्भ देत अध्यक्ष पुतिन म्हणाले की, अमेरिकेने युरोपमध्ये अनेक ठिकाणी अण्वस्त्रे ठेवली आहेत, त्या तुलनेत हे पाऊल आण्विक निःशस्त्रीकरण कराराचे उल्लंघन ठरणार नाही. ते म्हणाले की वॉशिंग्टनकडे बेल्जियम, जर्मनी, इटली, नेदरलँड आणि तुर्की येथे अण्वस्त्रे आहेत. मात्र, रशिया या शस्त्रास्त्रांचे नियंत्रण बेलारूसकडे सोपवणार नाही, असेही त्यांनी स्पष्ट केले.
पुतीन म्हणाले होते की ते अनेक दशकांपासून करत आहेत ते आम्हीही करत आहोत. ते काही मित्र राष्ट्रांमध्ये त्यांची अण्वस्त्रे तैनात करत आहेत, प्रक्षेपण प्लॅटफॉर्म तयार करत आहेत आणि त्यांच्या क्रूला प्रशिक्षण देत आहेत.
पुतीन आणखी काय म्हणाले?
रशियाचे राष्ट्राध्यक्ष व्लादिमीर पुतिन यांनी सांगितले की, रशिया बेलारूसमध्ये सामरिक शस्त्रास्त्रांच्या साठवणुकीसाठी बांधण्यात येत असलेल्या स्टोरेज युनिटचे काम या वर्षी 1 जुलैपर्यंत पूर्ण करेल. ते पुढे म्हणाले की रशियाने बेलारूसला आण्विक क्षेपणास्त्रे प्रक्षेपित करण्यासाठी आवश्यक असलेल्या काही इस्कंदर क्षेपणास्त्र प्रणाली आधीच पाठवल्या आहेत.
1990 च्या दशकाच्या मध्यानंतर ही पहिलीच वेळ आहे की रशिया आपल्या देशाबाहेर अण्वस्त्रे एका मित्र देशाकडे तैनात करत आहे. 1991 मध्ये सोव्हिएत युनियनचे विघटन झाल्यानंतर, रशिया, युक्रेन, बेलारूस आणि कझाकस्तान या चार नव्या स्वतंत्र देशांमध्ये रशियन शस्त्रे शिल्लक होती. ही सर्व शस्त्रे रशियात आणण्याचे काम सन 1996 पर्यंत पूर्ण झाले.