एकीकडे रशिया-युक्रेन युद्ध सुरू असतानाच दुसरीकडे काही अमेरिकन कंपन्यांकडून गुप्त डील सुरू आहे. या कराराचा थेट फायदा रशियाला होत आहे. यामध्ये चीनचीही मोठी भूमिका आहे.
रशिया-युक्रेन युद्धाला एक वर्षाहून अधिक काळ लोटला आहे. हे संपेल असे वाटत नाही, परंतु ते स्फोटक असल्याचे सर्व संकेत आहेत. याचे एक प्रमुख कारण म्हणजे अमेरिकेने रशियावर अनेक निर्बंध लादले आहेत, पण तरीही त्याच महासत्तेकडून असे अनेक तंत्रज्ञान मिळत आहे, त्यामुळे या युद्धाची समीकरणेही बदलत आहेत. आता एका रिपोर्टमध्ये या गुप्त तंत्रज्ञानाबाबत मोठा खुलासा करण्यात आला आहे. अशी माहिती मिळाली आहे की, रशियाला अमेरिकन कंपन्यांकडून गुप्त चिप्स मिळत आहेत. अमेरिकन सरकारला याची माहिती नसून बनावट कंपन्यांच्या माध्यमातून हे तंत्रज्ञान रशियाला निर्यात केले जात होते.
या नेटवर्कमध्ये अनेक अमेरिकन कंपन्या सामील असल्याचे ब्लूमबर्गच्या अहवालात म्हटले आहे. या कंपन्यांनी रशियन कंपन्यांना गुप्त चिप्स पुरवल्या आहेत, काही कंपन्यांना चिप्स देखील दिल्या आहेत ज्या थेट रशियन लष्कराशी संबंधित आहेत. याच कारणामुळे पुतिन हे अमेरिकन तंत्रज्ञानाच्या माध्यमातून युक्रेनचे युद्धात नुकसान करत असल्याची भीती व्यक्त केली जात आहे. युक्रेन बर्याच काळापासून असा दावा करत आहे की ड्रोनमध्ये अमेरिकन तंत्रज्ञानाचा वापर केला जात आहे ज्याद्वारे त्याच्या अनेक पायाभूत सुविधा नष्ट केल्या गेल्या आहेत.
अमेरिकन कंपन्या, पुतिनचे सर्वात मोठे मदतनीस?
आता या नेटवर्कचा पर्दाफाश नक्कीच झाला आहे, पण मनी ट्रेल पकडणेही तितकेच अवघड आहे. ज्या अमेरिकन कंपन्यांकडून हे गुप्त तंत्रज्ञान विकले गेले, त्या इतर देशांत बसलेल्या मध्यस्थांनी विकत घेतल्या, त्यामुळे मनी ट्रेल पकडला गेला नाही. युक्रेनने थेट इंटेल, क्वालकॉम आणि ब्रॉडकॉमसारख्या कंपन्यांची नावे दिली आहेत. या कंपन्या रशियाला गुप्त चिप्स देत असल्याचा दावा करण्यात आला आहे. युक्रेनने या कंपन्यांना रशियाच्या ग्लोनास उपग्रह नेव्हिगेशन प्रणालीला सपोर्ट करणाऱ्या चिप्स बनवू नयेत असे आवाहन केले आहे. आता युक्रेनवर आरोप नक्कीच आहेत, पण या कंपन्या ते मान्य करत नाहीत. तिथेच
तसे, रशियासाठी या गुप्त करारात इतर अनेक देशांनीही हातभार लावला आहे. तिथल्या सरकारचा यात सहभाग नाही, पण तंत्रज्ञान रशियाच्या हातात जात आहे, हे कळत नाही अशा पद्धतीने बनावट कंपन्यांच्या माध्यमातून हा व्यवहार पूर्ण केला जात आहे. या गुप्त डीलमध्ये तुर्की, बेलारूस, कझाकस्तान, चीन आणि यूएई या देशांची प्रमुख भूमिका असल्याचे अहवालात नमूद करण्यात आले आहे. हा करार यशस्वी करण्यासाठी अनेक चिनी कंपन्या स्वतः मध्यस्थ बनल्या जेणेकरून तंत्रज्ञान नेमके कोणाला द्यायचे आहे हे कधीच कळत नाही. तसे, या संपूर्ण वादात अमेरिकेनेही आपल्या बाजूने चौकशी केली आहे. त्याने एका रशियन नागरिकाला या गुप्त डीलचा मास्टरमाइंड मानले आहे. आर्टेम उस नावाच्या व्यक्तीने पुतिन यांना अमेरिकेचे तंत्रज्ञान दिले आहे, ज्याचा थेट युक्रेन युद्धादरम्यान वापर करण्यात आला आहे. त्या व्यक्तीने निर्बंधांचे नियम मोडून रशियाला संवेदनशील तंत्रज्ञान दिल्याचा आरोप अमेरिकेने केला आहे. यामध्ये त्यांनी ज्या देशांवर कोणतेही निर्बंध नव्हते अशा देशांतील मध्यस्थांचा वापर केला आहे.