पाणी आपल्या शरीरासाठी खूप महत्वाचे मानले जाते. असे म्हणतात की अन्नाशिवाय तुम्ही बरेच दिवस जगू शकता परंतु पाण्याशिवाय नाही. पण कधी कधी गरजेपेक्षा जास्त पाणी पिणे तुमच्यासाठी हानिकारक ठरू शकते. चला तर मग जाणून घेऊया रोज किती पाणी पिणे तुमच्यासाठी फायदेशीर आहे.
पाणी आपल्या शरीरासाठी खूप महत्वाचे आहे. आपल्या शरीराचा सुमारे 60 टक्के भाग पाण्याने भरलेला असतो. पाणी प्यायल्याने आपले शरीर हायड्रेट राहते आणि शरीरातील सर्व कचरा आणि विषारी पदार्थ सहज बाहेर काढले जातात. यासोबतच शरीराच्या सर्व अवयवांना व्यवस्थित काम करण्यासाठी पाण्याची आवश्यकता असते. पण जास्त पाणी प्यायल्याने शरीराला अनेक प्रकारच्या हानीचा सामना करावा लागतो, ज्याला ओव्हरहायड्रेशन असे म्हणतात.
जास्त पाणी पिण्याचे तोटे?
जेव्हा तुम्ही जास्त पाणी पितात तेव्हा तुम्हाला पाण्यातील विषबाधा, नशा आणि मेंदूशी संबंधित अनेक समस्यांना सामोरे जावे लागू शकते. जास्त पाणी प्यायल्याने मेंदू आणि शरीरातील पेशींना सूज येते. जेव्हा मेंदूच्या पेशी फुगतात तेव्हा ते मेंदूवर दबाव टाकतात, ज्यामुळे गोंधळ, निद्रानाश आणि डोकेदुखी होते. जेव्हा हा दबाव मेंदूवर वाढतो तेव्हा त्यामुळे हायपरटेन्शन आणि ब्रॅडीकार्डिया (हृदय गती कमी होणे) सारख्या समस्या उद्भवू शकतात.
जास्त पाण्याचे सेवन केल्याने आपल्या शरीरातील सोडियमवर खूप वाईट परिणाम होतो. सोडियम हे आपल्या शरीरातील इलेक्ट्रोलाइट आहे जे पेशींच्या आत आणि बाहेरील द्रवपदार्थ संतुलित करते. जास्त पाणी प्यायल्याने आपल्या शरीरातील सोडियमची पातळी कमी होऊ लागते, त्यामुळे शरीरातील द्रव पेशींच्या आत जातो, ज्यामुळे पेशींना सूज येऊ लागते आणि व्यक्ती कोमात जाऊ शकते किंवा मृत्यूही होऊ शकतो.
पाणी आरोग्यासाठी किती फायदेशीर आहे?
मात्र, एका व्यक्तीने एका दिवसात किती पाणी प्यावे याबाबत कोणतीही मार्गदर्शक तत्त्वे निश्चित केलेली नाहीत. तुमच्या शरीराला किती पाण्याची गरज आहे हे तुम्ही किती शारीरिक हालचाली करता, तुमचे शरीराचे वजन किती आहे यावर अवलंबून असते. यासोबतच हवामानाचाही यात मोठा वाटा आहे. मॅक्स सुपरस्पेशालिटी हॉस्पिटलमधील युरोलॉजी आणि युरो ऑन्कोलॉजीचे असोसिएट डायरेक्टर डॉ. यजवेंद्र प्रताप सिंह राणा यांच्या मते, ‘सामान्य दिवसांत 3 लिटर आणि उन्हाळ्यात 3.5 लिटरपर्यंत पाणी पिणे सुरक्षित मानले जाते.’
जास्त पाणी पिल्याने ओव्हरहायड्रेशनच्या समस्येला सामोरे जावे लागते आणि ओव्हरहायड्रेशनचा थेट परिणाम आपल्या किडनीवर होतो. किडनी निरोगी ठेवण्यासाठी जास्त पाणी पिणे आवश्यक आहे असे अनेक लोक आहेत. पण ते तसे नाही. आरोग्य तज्ज्ञांच्या मते, जेव्हा तुम्ही भरपूर पाणी वापरता तेव्हा तुमच्या किडनीला टाकाऊ पदार्थांपासून मुक्त होण्यासाठी अधिक मेहनत घ्यावी लागते. यामुळे हार्मोनल प्रतिक्रिया निर्माण होते ज्यामुळे तुम्हाला तणाव आणि थकवा जाणवतो. भरपूर पाणी प्यायल्यानंतरही तुम्हाला लघवी होत नसेल, तर तुमची किडनी क्षमतेपेक्षा जास्त काम करत असल्याचे सूचित होते.